İskandinav Mitolojisinin En Güçlü Tanrısı: Yıldırım Tanrısı Thor
Thor, İskandinav mitolojisinin en önemli tanrılarından biridir. Hristiyanlığa geçmeden önce Viking halkı arasında oldukça popüler bir tanrıydı.
Thor, Anglo Sakson mitolojisinde Thunor, Cermen mitolojisinde Donar ve Dunraz olarak bilinirdi.
Bu yazımızda İskandinav mitolojisinde Odin’den sonra en önemli tanrı olan Thor’u tüm yönleriyle inceleyeceğiz.
Thor Kimdir? Özellikleri Nelerdir?
Tanrıların kralı Odin‘in ve Odin’in eşi Jord’un (Dünya) oğludur.
Oğlu Modi ve kızı Thrud’un annesi olan doğurganlık tanrıçası Sif’in kocasıdır; diğer oğlu Magni, dev Jarnsaxa’dan doğmuştur.
Thor, tanrıların alemi Asgard‘ın ve insan aleminin Midgard’ın savunucusudur.
Yıldırım, gökyüzü ve tarım tanrısı olarak bilinen Thor, savaşçı bir insanın idealindeki sadık ve onurlu bir savaşçı modelidir.
Thor, gökyüzünü 540 odalık bir saray olan Bilskírnir’in büyük salonunu inşa ettiği Powerrudvangr (“Güç Alanı” veya “Güç Ovaları”) topraklarından yönettiği düşünülür.
Thor’un Günü Anlamına Gelen Thursday (Perşembe) Ne Demektir?
Haftanın beşinci günü Perşembenin İngilizce ve Almanca anlamları, Thor’un günü anlamına gelmektedir.
Perşembenin İngilizcesi Thursday, Almancası Donnerstag’tır..
Thor’un Çekici Mjölnir
Thor’un cesareti ve görev duygusu sarsılmazdır ve fiziksel gücü neredeyse eşsizdir.
Asgard ve Midgard’ı savunmasına yardımcı olan üç büyülü eşyası vardı: çekiç Mjollnir, Megingjord kemeri (giydiğinde gücü iki katına çıkardı) ve çekiçini kullanmak için ihtiyaç duyduğu büyük demir eldivenleri.
Gücü bu nesnelere bağlıdır. Thor, Megingjord kemerini taktığında gücü iki katına çıkar.
Kullandığı nesnelerden en meşhuru onunla özdeşleşen Mjöllnir çekicidir. Onsuz bir yere gittiği nadirdir.
Mjöllnir parçalayıcı anlamına gelir. Bu kocaman çekici Brokk ve Eitri isimli cüce kardeşler yapmıştır.
Çekicin yapıldığı esnada hain Loki sinek kılığına girerek cüceleri rahatsız etmiştir. Bunun sonucunda çekicin sapı kısa kalmıştır.
Thor fırtınaları çekici ile kontrol eder. Yağmurları çekici ile yağdırır. Yine kılık değiştirmek istediği zaman çekicinin etrafında dönmesi yeterlidir.
Normalde çok büyük olan Mjöllnir, eğer Thor onu saklamak isterse küçülebilir.
Mjöllnir’in başka bir özelliği bumerang gibi olmasıdır. Thor onu bir düşmana attığı zaman tüm gücüyle düşmana çarpıp sahibini ellerine geri döner.
Thor’un Keçileri
Thor’un savaş arabasını iki erkek keçi çeker. Bu keçiler Tanngniost (Diş Çatırdatan), Tanngrisnir (Diş Gıcırdatan)’dır.
Midgard’da yaşayan insanlar tekerleklerden gelen yüksek sesleri duyabilir ve Thor gökyüzünden uçarken tekerleklerden gelen kıvılcımları ve şimşekleri görebilirler.
Midgard’daki insanlar buna gök gürültüsü ve şimşek der.
Thor bir günden fazla bir süre evden uzak kalacaksa, iki keçiyi pişirerek yer, ancak keçileri yese bile ertesi gün Mjölnir çekici ile onları canlandırır.
Thor’un Görünüşü ve Karakteri
Asla ince veya dikkatli bir tanrı olarak tasvir edilmez ve herhangi bir sorunun çözülmesinde tartışma veya planlamayerine doğrudan eyleme geçmeyi tercih eder.
Thor’un kurnazlık ya da aldatma kapasitesi yoktur ve bu nedenle başkalarında bu nitelikleri tanıyamaz.
Sonuç olarak, genellikle büyülü şeylerin kendilerinden başka görünmesine neden olan şekil değiştiren varlıklar tarafından kandırılır.
Günümüzde Marvel çizgi romanlarında ve filmlerindeki Thor’un popüler görüntüsünün aksine, Loki’nin kardeşi değildi ve Prose Edda’nın 3. bölümü hariç hiçbir zaman temiz tıraşlı veya sarı saçlı olarak tasvir edilmedi.
Hemen hemen her görüntüde Thor, uzun kızıl saçlı ve büyük bir sakalla gösterilir, genellikle şiddete alternatifleri düşünmeden devlere karşı savaşa girmez veya cüceleri öldürmez.
Thor Dev midir?
Thor, devlerin temsil ettiği kaos, düzensizlik ve yıkım güçlerine karşı mücadele eden ve kozmosu sürekli olarak koruyan biri olarak görünmektedir.
Buna rağmen, Thor 4’te 3 devdir. Thor’un babası Odin yarı devdir.
Jord, Hlödyn, or Fjörgyn Olarak farklı isimlerle adlandırılan annesi tamamen devdir. Bu sebepten Thor, 4’te 3 devdir diyebiliriz.
Thor’la İlgili Hikayeler
Thor’u anlatan hikayeler,onun gücünü belirtmenin yanı sıra, güvenilirliğini vurgulamaktadır.
Thor’un sıklıkla kandırıldığı ama sonradan intikamını aldığı hikayeler mevcuttur.
Gelin bu hikayelerden bazılarına daha yakından bakalım.
Thor’un Hizmetçileri
Thor’un iki hizmetkarı vardır. Bunlar, Midgard’dan bir köylü çiftçinin çocukları olan Thialfi ve Röskva kardeşlerdir.
Uzun zaman önce Thor ve Loki, hizmetçilerin çiftliklerinde bir gece kaldılar.
Thor, iki keçisinin etini onlarla cömertce paylaşmıştır. Thialfi kemiklerden birini kırdı ve lezzetli iliği emdi.
Thor, ertesi sabah keçileri dirilttiğinde, keçilerden birinin topalladığını fark etti.
Thor bunu görünce çok öfkelendi. Thor daha sonra Thialfi ve Röskva’nın hizmetkarları olmasını istedi ve onları da alarak Asgard’a geri döndü.
Mjölnir’in Çalınması
Devlerin dünyası Jötunheimr’in kralı Thrym, Freyja’ya aşıktır. Onunla evlenmek için bir plan yapar.
Thor uyurken onun çekici Mjölnir’i çalar. Çekici çalınan Thor, Loki’nin yanına koşar ve yardım ister.
Loki çekicini Thrym’in çaldığını söyler. Dev Thrym şantaj yapar ve Mjölnir karşılığında tanrıça Freyja’yı ister.
Tanrılar bir plan yapar ve Thor’un Freyja kılığına girerek Thrym’in kılığına girmesini kararlaştırır.
Thor gelinlik giyerek Thrym’in yanına gidecek ve çekicini ondan geri alacaktır.
Thor böyle bir durumu kabullenemese de bu planı kabul etmek zorunda kalır.
Freyja kılığına girerek Thrym’in yanına gider. Thrym, Freyja sandığı Thor için bir ziyafet düzenler.
Ziyafet boyunca içkiler içilir ve Thrym, Thor’un Freyja olduğuna ikna olarak Mjölnir’i onun eline verir.
Thor Mjölnir’i alır almaz dev Thrym’den intikamını alır.
Kral’ın Üç Görevi
Günün birinde bir kral Thor’u aşağılamak için ona üç görev verir.
Bu görevlerden birincisinde Thor, bir boynuz dolusu birayı içmesi gerekir. Thor için basit bir görev gibi gözükse de ne kadar içerse içsin bir boynuz dolusu birayı bir türlü bitiremez.
İkinci göreve geçer. Bu görevde kendisinden dev bir kedinin ön patilerini kaldırması istenir. Thor bu görevi yine kolay görür fakat kedinin sadece bir patisini kaldırabilir ikincisini kaldıramaz. Bu görevi de başaramayan Thor, son göreve geçer.
Üçüncü görevde kendisinden yaşlı bir kadınla dövüşmesi istenir. Thor bu görevde de başarısız olur ve yaşlı kadını yenemez.
Kral istediğini elde ederek Thor’u aşağılamıştır. Hileci kral bunların nasıl olduğunu anlatır.
Birinci görevdeki boynuz bir denize bağlıdır ve bir tanrı bile denizi içemez.
İkinci görevdeki kedi Midgard yılanı Jormungard’dır. Tüm Midgard’ı saran bir yılanı kimse kaldıramaz.
Üçüncü görevdeki yaşlı kadın ise İskandinav mitolojisindeki üç zaman cadısından biri olan geçmiş zamandır. Geçmişi kimse yenemez.
Yani Thor krala karşı değil doğaya karşı başarısız olmuştur.
Thor’un Tarıma Etkisi
Model savaşçı ve toplumun düzeninin savunucusu olmasının yanı sıra Thor, tarımın ve doğurganlığın teşvik edilmesinde de büyük bir rol oynamıştır.
Thor’un tarımla ilişkilendirilmesi gökyüzü tanrısı olmasından kaynaklanıyordu.
Özellikle mahsullerin büyümesini sağlayan yağmurla ilişkilendirildi. Nadiren bahsedilen karısı, Sif,’in altın saçlarından bahsedilir, bu da kesinlikle tahıl tarlalarının bir sembolüdür.
Evlilikleri bu nedenle din tarihçilerinin, özellikle Hint-Avrupa halkları arasında, genellikle bir gökyüzü tanrısı ile bir dünya tanrıçası arasında yer alan “hiyerogami” (ilahi evlilik) örneğidir.
Toprağın verimli olması ve halkın yüksek refahı, gökyüzünün ve dünyanın cinsel birlikteliğinin bir sonucudur.
Thor Nasıl Öldü?
Thor’un özel düşmanı insan medeniyeti dünyası Midgard’ı kuşatan muazzam deniz yılanı Jormungand’dır.
Ragnarok zamanı Thor, Midgard yılanı Jormungand ile savaşmaya başlayacaktır.
Thor, büyük yılanı çekiçinin darbeleriyle kesmeyi başaracaktır. Fakat yılan onu o kadar çok zehirle kaplamış olacak ki, Thor uzun süre dayanamayacak.
Ölmeden, kanını Vigrid toprağına eklemeden önce dokuz adım atacak ve yıkılacaktır.
Oğulları Magni ve Modi, az sayıda başka tanrı ile birlikte Ragnarok’ta hayatta kalır ve düzeni sağlamak için kullandıkları çekiçini devralır.
Thor ile İlgili Filmler
Tanrı Thor ile ilgili birçok film yapılmıştır. Bu filmlerden en çok bilineni 2011 yılında başlayan Thor serisidir.
Serinin şuana kadar 3 filmi yayınlanmıştır. 4. film olan Thor: Love and Thunder, 5 Kasın 2021’de vizyona girecektir.
Thor 1 (2011)
Thor 1, Marvel Comics tarafından yayımlanan aynı adlı çizgi roman karakteri ve onun kaynağı olan mitolojik yıldırım tanrısı’na dayanan 2011 ABD süper kahraman filmi ve Marvel Sinematik Evreni tarafından yayınlanan dördüncü filmidir.
21 Nisan 2011’de Avustralya’da ve 6 Mayıs 2011’de Amerika Birleşik Devletleri’nde gösterime girdi.
Chris Hemsworth, Natalie Portman, Tom Hiddleston, Anthony Hopkins ve Stellan Skarsgård filmin oyuncularıdır.
Filmin senaryosu Ashley Edward Miller, Zack Stentz ve Don Payne tarafından yazıldı.
Thor (2011) Fragman
Thor 2 Karanlık Dünya
Thor: Karanlık Dünya 2013 ABD yapımı, sekizinci Marvel Sinematik Evreni macera filmidir. Marvel Comics karakteri, mitolojik tanrı Thor’dan esinlenerek yapılan ikinci filmdir.
Alan Taylor‘ın yönetmenliğini üstlendiği filmin başrollerinde Chris Hemsworth, Natalie Portman, Tom Hiddleston, Stellan Skarsgård, Idris Elba, Kat Dennings, Ray Stevenson, Tadanobu Asano, Jaimie Alexander, Rene Russo ve Anthony Hopkins yer almaktadır.
Christopher Eccleston, Adewale Akinnuoye-Agbaje, Zachary Levi ve Clive Russell gibi isimlerde kadroda yer almıştır.
Thor Karanlık Dünya Fragman
Thor 3 Ragnarok
Thor: Ragnarok, Marvel Sinematik Evreni‘nin Thor’a ve Thor çizgi romanına dayalı üçüncü filmi olup on yedinci Marvel Sinematik Evreni filmidir.
2017’de vizyona giren filmin yönetmen koltuğunda bu kez Taika Waititi oturmaktadır.
Craig Kyle ve Christopher Yost ikilisinin senaryosunu kaleme aldığı filmin başrollerinde bir kez daha Chris Hemsworth ve Tom Hiddleston bulunuyor.
Thor, Ásgard’ın Ragnarök karşısında kaderine terk edilmesi nedeniyle savaşmak zorunda kalacak ve kendini tanrılar arasındaki savaşın ortasında bulacak ve bu kez savaşacağı düşmanları Surtur ve Muspellheim‘ın Ateş Devleri olacak.
Ayrıca Odin’in kızı, yeraltı tanrıçası Hel de filmde yer alacak. Bu savaşta Hulk ve Dr.Strange de Thor’un yanında olacaktır.
