Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin Paşa Kimdir?

Osmanlının kaptan-ı deryası olarak anılan Barbaros Hayreddin Paşa’nın asıl adı Hızır Reistir. 1470 yılında Midilli adasında dünyaya gelmiştir. Osmanlı tarihinin en önemli denizcilerinden biri olan Barbaros Hayrettin yaptırdığı gemi ile uzun yıllar Midilli, Selanik ve Eğriboz arasında ticaret yapmıştır.

Deniz ticareti yaptıkları sırada kardeşinin esir olarak alınması tüm hayatını tepetaklak etmiştir. Rodos şövalyelerinin tutsak olarak alıkoyduğu kardeşi kurtarıldıktan hemen sonra Şehzade Korkut’un himayesi altına girmişlerdir. Bu süre içerisinde gemilerin sayısını arttırarak işlerini devam etmekle kalmayıp Osmanlı devleti için de çalışmaya başlamışlardır. İki kardeşin el ele vererek geliştirdiği gemi ticareti zamanla batı Akdeniz tarafına yönelmiştir. Tamamen kendi istekleri üzerine bir kent yönetimi kurmuş olan Cicelli halkı kendilerine Sultan olarak Oruç Reisi seçmişlerdir. Oruç reis ve kardeşi Barbaros Hayreddin, Yavuz Sultan Selim‘in desteği ile güçlenmiştir.

1518 yılında Barbaros’un kardeşi Oruç reisin şehit olması akabinde tüm dengeler değişmiştir. Kardeşinin ölümü sonrasında büyük bir yıkım yaşayan Hızır Reis elini güçlendirmek ve Osmanlının desteğini tam anlamıyla almak için padişaha adamlarından biri ile birlikte kırk tutsak göndermiştir. Durum dönemin padişahı olan Yavuz Sultan Selimi etkilemiş ve Avrupa’da gönüllü asker toplamasına izin vermiştir. Barbaros için oldukça önemli bir adım olan bu geri dönüş sonrasında Cezayir Osmanlı topraklarına katılmıştır. Oldukça olumlu gelişmelerin bir arada yaşanması Hızır reisin Hayreddin paşa olarak anılmasına vesile olmuştur. Hayreddin ismi bizzat yavuz sultan selim tarafından kaptan-ı deryaya lütfedilmiştir.

Barbaros Hayreddin Paşa’nın Hayatı

Barbaros Hayreddin 4 kardeşin en küçüğü olarak dünyaya gelmiştir. Tahmini olarak 1470’li yıllarda dünyaya geldiği bilinmektedir. Oruç, İshak ve İlyas adında 3 kardeşi daha bulunmaktadır. Ailesinin her üyesinin denizlerle ilgilenmesi onunda denize karşı merakının olmasına sebebiyet vermiştir. Oruç ve İlyas genellikle birlikte denize çıkmaktadırlar. Fakat Hızır Reis‘in kendine ait gemisi bulunmaktadır, gemi ile birlikte genellikle ege ve Selanik kıyılarını gezmeyi amaç haline getirmiştir. Ağabeyi oruç reis gerek deneyimi gerekse Hızır reisten büyük olması sebebiyle adını çok kısa bir süre içerisinde duyurmayı başarmıştır.

Kardeşi ile birlikte 1513 yılında yaptıkları ilk deniz seferinin başarı ile sonuçlanması ardından Osmanlı için oldukça önemli bir hale gelinmiştir. Bu süreç içerisinde diğer Osmanlı denizcilerinin onlara katılması büyük bir güç elde etmelerine neden olmuştur.

İki kardeş yalnızca devlet adamları içerisinde değil halk arasında da sevilen sayılan bireyler haline gelmiştir. Öyle olacak ki Afrika sahillerini ele geçirmek isteyen İspanyollara karşı durması için halk Barbaros kardeşlerden yardım istemiştir. İstenilen yardıma kayıtsız kalmayan kardeşler 1516’da Cezayir’e yerleşerek hükümdarlıklarını ilan etmiştir. Bu olayın akabinde Akdeniz’de Osmanlı için tehdit oluşturan savaş ve ticaret gemilerine karşı uzun yıllar savaşmış ve başarı elde etmişlerdir. Gerek ele geçirdikleri hazine ve esirler gerekse halkın desteği ile gemi sayılarını her geçen gün arttırmışlardır.

Her anlamda Osmanlı devlete bağlı olmaları ve padişaha karşı hürmetlerini esirgememeleri iki kardeşin hızlı yükselişine neden olmuştur. Oruç reisin ölümü sonrasında kardeşi Hızır reis tüm işleri tek başına yapabildiğini çok kısa bir süre içerisin de kanıtlamıştır. Yavuz Sultan Selime gönderdiği hediye ve esirler ile padişahın güveninin kazanmayı başarmıştır. Barbaros lakabı her ne kadar Hayreddin paşa ile anılıyor olsa da bu lakabı ilk olarak abisi Oruç reis kullanmıştır.

Barbaros Hayreddin Paşa Hangi Padişah Döneminde Yaşamıştır?

Hızır Reis kardeşi öldükten sonra Yavuz Sultan Selim ile sık sık iletişim halinde olmuştur. Gerek Yavuz Sultan Selim’in Hızır reise gemi ve yeni çeri göndermesi gerekse yardımları sebebiyle Osmanlı ile yakınlaşmıştır. Her ne kadar ilk iletişimleri yavuz sultan selim ile olsada asıl görevi yapmaya Kanuni Sultan Süleyman döneminde başlamıştır. Kanuni sultan Süleyman’ın Barbaros Hayreddin Paşa’yı İstanbul’a çağırması ardından ona Cezayir beylerbeyi unvanını vermiştir. Kendine tahsis edilen saraya yerleşerek ilk icraatlarını yapmaya başlamıştır.

Barbaros Hayreddin Paşa’nın Osmanlı Donanmasında ki Rolü

Kanuni sultan Süleyman’ın denizlerde hâkimiyet yaratmak istemesi sebebiyle Barbaros Hayreddin paşaya ne kadar güvendiği ile ilgili belgelere rastlamak mümkündür. Kaptan-ı derya olarak görevine başlayan Hayreddin paşanın ilk icraatı tersaneyi büyütmek olmuştur. Gemi inşaatı konusunda oldukça bilgili olmasından kaynaklı olarak öğrendiği tüm bilgileri Osmanlı devletine aktarmıştır.

El koyduğu binlerce geminin her detayını incelemiş olması Hayreddin paşayı gemicilik konusunda oldukça başarılı bir hale getirmiştir. Öyle olacak ki kısa bir süre içerisinde dünyada eşi benzeri olmayan bir tersane kurmayı başarmıştır. Akdeniz’de hakimiyet kurulabilmesinde oldukça büyük bir etkisi bulunmaktadır. Hayatını Akdeniz sularında geçirmiş olması sebebiyle deniz ile ilgili her ayrıntılı bilmektedir. Bu durum Osmanlı devletinin kaçınılmaz bir başarı elde etmesinde büyük bir rol oynamıştır.

Barbaros Hayreddin Paşa’nın Katıldığı Savaşlar?

•1536-1537’de Ege Denizi’ndeki bütün Venedik adalarını fethetmiş ve büyük bir ganimet ile geri dönüş yapmıştır.
•1538’de Preveze Deniz Savaşı’nda Haçlı Donanması’nı yenmiştir. Bu zafer ile ispanya ve Fransa resmi olarak Osmanlı devletinin Akdeniz’e hakim olduğunu anlamıştır. Bu savaş sonrasında Fransa Osmanlıya yakın ilişkiler gösterirken, ispanya Akdeniz’de başarı elde edemeyeceğini anlayarak gözünü okyanuslara çevirmiştir.
•1543’te Fransız Donanması ile birleşerek, Kutsal Roma Germen ittifakını yenerek Nice’i aldı.

Barbaros Hayreddin Paşa Ne Zaman Ve Nasıl Ölmüştür?

1544 yılında görevlerini başarı ile tamamladıktan sonra istanbula dönen Hızır Hayreddin Paşa iki yıl sonra hayata gözlerinin yummuştur. 1546 yılında 80 yaşında iken hayatını kaybetmiştir. Ölüm sebebi ile detaylı bilgi bulunmamakla birlikte yaşının ilerlemesine bağlı hastalık sebebiyle öldüğü bilinmektedir. 

Barbaros Hayreddin Paşa’nın Türbesi Nerededir?

Osmanlı devleti için çok büyük icraatlarda bulunan kaptan-ı deryanın türbesini Mimar Sinan yapmıştır. Ölmeden önceki son yıllarını geçirdiği yalı yakınlarına yapılan türbe görünüş olarak oldukça etkileyicidir. 1541 yılında yapılan türbenin girişinde revaklı bir pencere yer almaktadır.

Sekizgen olarak tasarlanan türbenin aynalık kısımlarında geometrik detaylar yer almaktadır. Sade olmasına karşın üzerinde ki motifler ve yapısı ile dikkat çekici bir türbedir. Yapının üst kısımları sivri bir kemere ve petek şebekeye sahiptir. Türbe İstanbul Beşiktaş Vapur İskelesi yakınında inşa edilmiştir. Osmanlı devleti için önemli bir kişilik olan Hayreddin paşa dışından türbeye eşi Bala Hatun’da defnedilmiştir.