Türk Kurtuluş Savaşı Tarihi: 1919-1922

Türk tarihinde oldukça önemli bir yere sahip bir savaş olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülke bütünlüğünü korumak ve tam bağımsız bir ülke haline gelmek için dış ülkelerle yapılmış olan bir savaş olmuştur kurtuluş savaşı.

O zaman bu kurtuluş mücadelesine ve bu uzun süren devlet olma sürecinde neler meydana gelmiş bunlara bir göz atalım.

Kurtuluş Savaşı Nasıl ve Ne Zaman Başladı?

1.Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti yenik düşmüştür. Bununla birlikte diğer devletler savaşı kazanmıştır. Bunun sonucunda Osmanlı Devleti işgal edilmiştir.

Bu yüzden ülke bütünlüğünü korumak amacıyla karşımıza Kurtuluş Savaşı çıkmaktadır. 

Kurtuluş Savaşı 1919 yılında başlamış olan ve 1922 yılına kadar süren bir mücadele sürecidir. Kurtuluş Savaşı milli mücadele süreci olarak da adlandırılmaktadır.

Aynı zamanda 19 Mayıs 1919 tarihi Atatürk’ün Samsun’ a çıkış tarihidir. Bu tarih Kurtuluş Savaşı’nın başlama tarihi olarak ele alınmıştır. 

1. Dünya Savaşı sonunda imzalanmış olan Mondros Ateşkes Antlaşması ile ülke tamamen işgallere açık bir hale gelmiş durumdaydı. Ülke için vaziyet bu iken ülke padişahı için önemli olan durumlar ise saltanat ve hanedanlıktı.

Ülke işgal edilmeye başlamış ama padişah bunun için herhangi bir planlama ve tedbirde bulunmamaktaydı. 

Ülkeyi değil sadece kendi çıkarlarını düşünmeye devam etmekteydi. Bu durumun sonucunda bazı kesimler bu duruma sessiz kalamamışlardır. Bunun sonucunda ilk direniş hareketleri ortaya çıkmaya başladı.

İlk direniş ise Güneydoğu Anadolu bölgesinde Fransızlara karşı başlamıştır. Bu şekilde Kurtuluş Savaşı mücadelesinin ilk adımları atılmaya başlamıştır. 

Bu sırada ise Mustafa Kemal Atatürk bu gelişmeleri oldukça yakından takip ediyordu. Türk halkının bu mücadeleyi sürdürebileceğine inanıyor. Ülkeyi kurtarmak için ellerinden geleni yapacaklarına inanmıştır.

Kurtuluş Savaşı Cepheleri Nelerdir?

Kurtuluş Savaşı sırasında ülke dört bir yandan işgal altında olduğu için birden fazla cephede mücadele edilmiştir. 

Bu cepheler bir bakacak olursak;

• Doğu Cephesi
• Güney Cephesi
• Güneybatı Anadolu Cephesi
• Batı Cephesi

Bu cephelerde mücadele ve çatışmalar söz konusu olmuştur.

Doğu Cephesi

Bu cephede Ermeniler söz konusu olmuştur. Wilson ilkelerine göre hareket etmeye çalışmışlardır. Yani bu ilkelere göre nüfuslarının daha fazla olduğunu bildirip Ermeni devleti kurmak istemişlerdir.

Bu nedenle TBMM açılışı sırasında saldırılar meydana gelmiştir. Bunun sonucunda Kazım Karabekir harekete geçme emri almıştır. Alınan bölgeler Kars, Gümrü ve Sarıkamış olmuştur.

Hatta bu cephe sonrasında Gümrü Antlaşması imzalanmıştır. TBMM’nin ilk askeri ve siyasi zaferi olarak tarihe geçmiştir.

Güney Cephesi

Urfa, Antep ve Maraş işgal edilmiştir. Fransızların Ermenileri kışkırtmasıyla katliamalar meydana gelmiş ama halk buna sessiz kalmamıştır.

Bu cephe halkın düzenli orduya karşı kazandığı bir mücadeledir.

Güneybatı Anadolu Cephesi

Bu cephede İtalya ile silahlı bir mücadele gerçekleşmemiştir. Çünkü İtalya ile diğer devletlerin arası açılmıştır.

Batı Cephesi

Ali Fuat Paşa yerine Refet ve İsmet Beyler getirilmiş. Topyekûn mücadelelerin başarılı olamayacağı anlaşılınca düzenli ordu çalışmaları söz konusu olmuştur.

Kurtuluş Savaşı’nda Yapılan Savaşlar Nelerdir?

Bu süreç içerisinde birden fazla savaşın olduğunu görmekteyiz. 

Bunlara bakacak olursak;

• I. İnönü (6 Ocak – 10 Ocak 1921)
• II. İnönü (23 Mart – 2 Nisan 1921)
• Kütahya ve Eskişehir Muharebeleri (10 Temmuz – 24 Temmuz 1921)
• Sakarya’ da Meydana Gelen Savaş (23 Ağustos – 13 Eylül 1921)
• Büyük Taarruz Savaşı (26 Ağustos – 18 Eylül 1922)

Bu savaşların yaşandığını görmekteyiz.

1.İnönü Savaşı

Bu savaş Yunanlılarla İnönü mevkiinde yapılan bir savaştır. Yunanlılar mağlup edilmiştir.

2.İnönü Savaşı

Bu savaşta itilaf devletleri Yunanlılara tekrar taarruz yapması emrini vermiştir. Amaç Türk Devleti’nin güçlenmesini önleyip Ankara’ya kadar ele geçirmek ve Sevr Antlaşması’nı kabul ettirmek olmuştur. Ama yine Yunanlılar mağlup edilmiştir.

Kütahya – Eskişehir Muharebeleri

Çok sayıda askerle taarruza geçen Yunanlılar bu savaşta Eskişehir, Kütahya, Afyon’u işgal etmişlerdir. Mustafa Kemal bu savaşta Sakarya’nın doğusuna çekilme emri vermiştir.

Sakarya Meydan Muharebesi

Yunanlılar Sakarya’nın doğusuna doğru taarruza geçmiştir. Ankara’ya kadar ilerlemişlerdir. Atatürk’ün “Hattı müdafaa yoktur, sattı müdafaa vardır. O satıh ise vatandır.” sözü başarı elde etmeye yardımcı olmuştur.

Büyük Taarruz

Mustafa Kemal komutanlığında gerçekleşen bu savaşta taarruza geçilmiş ve Yunan ordusu büyük ölçüde mağlup edilmiştir. 20 Ağustos tarihinde Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile Dumlupınar mevkiinde bu olay meydana gelmiştir.

Kurtuluş Savaşı Nasıl ve Ne Zaman Bitmiştir?

Kurtuluş Savaşı 11 Ekim 1922 tarihinde olan Mudanya Antlaşması ile sona ermiştir. Bu savaş resmi olarak ise 1923 yılındaki Lozan Antlaşması ile sona ermiştir.

Kurtuluş Savaşının Sonuçları Nelerdir?

Türk halkının düzenli orduya ve TBMM’ye olan güveninin arttığını görmekteyiz. TBMM’nin başarılı sonuç almasıyla TBMM Londra Konferansı’na çağrılmıştır.

Bunun yanında bir de Afganistan ülkesi ile dostluk anlaşması ve Rusya Devleti ile de Moskova Antlaşması yapılmıştır.