İskandinav Mitolojisinin Kötü ve Hilekar Tanrısı Loki

Loki, İskandinav mitolojisinin önemli figürlerinden birisidir. Kötülük, düzenbazlık ve hile tanrısı olarak bilinir. Loki Laufeyson ismiyle de anılmaktadır.

Bu yazımızda İskandinav mitolojisinin en kötü karakterlerinden birisi olan Loki hakkında tüm bilgileri derledik.

Loki Kimdir?

Loki, İskandinav mitolojisinde bir tanrıdır ve genellikle hem tanrılara hem de düşmanlarına oyun oynamayı sevdiği için genellikle ‘düzenbaz‘ tanrı olarak tanımlanır.

Aldatıcı doğası ve özellikle tanrı Baldur’un ölümünde sahip olduğu pay nedeniyle birçok olumsuz çağrışımı vardır.

Viking çağında Loki’ye herhangi bir inanış veya ona özgü bir kült bulunmamasına rağmen Loki’nin adı birçok efsanede geçmektedir.

Loki’nin şekil ve cinsiyet değiştirebilme özelliği vardır. Bir kısrağa dönüşerek Svadifari isimli bir aygırı baştan çıkarmıştır.

Bu birleşmeden sekiz ayaklı at Sleipnir doğmuştur. Loki bu atı Odin’e hediye etmiştir.

Loki ve Thor Kardeş mi? Loki’nin Ailesi Kim?

Marvel filmlerinde gösterildiği gibi Loki, Thor’un üvey kardeşi değildir. Loki’nin babası bir buz devi olan Farbauti’dir. Annesi ise Laufey’dir.

Aesir tanrıları ve buz devlerinin yaptığı savaşta tanrılara yardımda bulunmuştur. Odin, Loki’yi kan kardeşi olarak yanına almış ve Asgard’a götürmüştür.

Loki, bir Jötünn kadını olan Angrboda ile evlidir. Bu evlilikten üç tane sıra dışı çocuğu olmuştur.

Bunlar Thor’un düşmanı Midgard yılanı Jormungard, Ragnarok zamanı Odin’i öldürecek olan kurt Fenrir ve Ölüler Ülkesi’nin kraliçesi Hel’dir. Sigyn ile olan evliliğinden ise Narfi ve Vali adlı iki çocuğu bulunmaktadır.

Loki’yle İlgili Hikayeler

İskandinav mitolojisinde yer alan mitlerin çoğunluğunda Loki bir hain, düzenbaz olarak gösterilir.

Bu mitlerden en önemlisi şüphesiz Odin’in oğlu Baldur’un ölümüne sebep olmasıdır. Bu hikayeleri daha yakından inceleyelim.

Tanrıça İdun’un Kaçırılması

Loki kendi pervasızlığı yüzünden öfkeli bir dev olan Thiazi’nin eline geçer. Dev tanrıça İdun’u getirmezse Loki’yi öldürmekle tehdit eder.

Loki hayatını kurtarmak için devin isteklerini yerine getirir ve tanrıça İdun’u deve teslim eder.

Daha sonra tanrıların onu ölümle tehdit etmesi üzerine bu sefer hayatta kalmak için İdun’u kurtarması gerektiğini düşünür.

Bir şahin kılığına girer ve tanrıçayı pençelerine alarak Asgard’a geri getirir.

Dev Thiazi bir kartal kılığına girerek onları takip etmeye başlar.

Thiazi hedefini yakalamak üzereyken tanrılar kalelerinin etrafına ateş yakarak ona saldırır. Alevler Thiazi’yi yakalayarak öldürür.

İdun ve Loki tanrıların salonuna güvenli bir şekilde ulaşır. Loki kendi sebep olduğu bir musibeti düzeltmek için tanrılara yardım etmiş olur.

Thiazi’nin ölümünden sonra, devin kızı Skadi, Asgard’a gelir ve babasının öldürülmesi için tazminat talep eder.

Taleplerinden biri sadece Loki’nin yapabileceği bir şeydir. Tanrıların onu güldürmesini ister.

Loki, bunu başarmak için bir ipin bir ucunu bir keçinin sakalına, diğer ucunu da testislerine bağlar.

Hem o hem de keçi bağırmaya başlar, biri bir tarafa, diğeri ise diğer tarafa çekmektedir.

Loki sonunda Skadi’nin kucağına düşer. Dev Skadi böylesine saçma bir gösteriye gülmeye başlar.

Burada, Loki bir kez daha tanrıların yardımına gelir, ancak sadece aptal ve tuhaf bir şekilde.

Baldur’un Ölümü ve Loki

Baldur, Odin ve Frigg’in oğludur. Tanrıların en iyi huylusu olarak bilinir ve herkes tarafından sevilir. Baldur’un bu kadar çok sevilmesi Loki’yi kıskandırmaktadır.

Baldur bir sabah uyandığında tanrıların yanına gider ve onlara gördüğü rüyayı anlatır.

Rüyasında ölüler dünyası Nilfheim’e gittiğini ve tanrıça Hel’i gördüğünü söyler.

Herkes bunu Baldur’un yakın zamanda öleceği şeklinde yorumlayarak endişe etmeye başlarlar.

Balder’i öldürebilecek ne varsa onu bulup tehdidi ortadan kaldırmak için çalışmalara başlarlar.

Annesi Frigg her bitkiyle, hayvanla, suyla, ateşle, hastalıkla, zehirle konuşarak Baldur’a zarar vermeyeceklerine dair yemin ettirir.

Tanrılar, Baldur’a herhangi bir zarar gelmeyeceğine emin olduktan sonra ona taş gibi zararsız nesneler atarak eğlenmeye başlarlar.

Bunu gören Loki yaşlı bir kadın kılığına girer ve Frigg’in yanına gider.

Ona dünyadaki her şeye yemin ettirip ettirmediğini sorar. Frigg, her şeye yemin ettirdiğini sadece Valhalla’nın batısında bulunan zararsız bir ökseotuna yemin ettirmediğini söyler.

Bunu duyan Loki doğruca ökseotunu bulmaya gider. Valhalla’yı geçerek söz edilen ökseotunu bulur ve ondan bir ok yapar.

Daha sonra tanrıların Baldur’a zararsız nesneler atarak eğlendiği salona gelir.

Burda Odin’in kör oğlu tanrı Hodr’u görür. Hodr diğer tanrılardan ayrı durmaktadır.

Hodr’un yanına gider ve eğlenceye neden katılmadığını sorar. Hodr kör olduğu ve atacak bir nesnesinin olmadığı için onlara katılmadığını söyler.

Bunun üzerine Loki ona ökseotundan yaptığı oku verir ve Baldur’a atabileceğini söyler.

Hodr’un oku atmasıyla Baldur kalbinden vurulur ve oracıkta can verir. Loki’nin kaçmaya başlaması üzerine herkes onun bu ölümde ayı olduğunu anlar.

Tanrı Hermod, Nilfheim’e giderek tanrıça Hel ile konuşup, onu ikna ederek Baldur’u tekrardan Asgard’a döndürmeye çalışacaktır.

Hermod Hel’in sarayına gider ve Baldur’un ne kadar iyi biri olduğunu ve onu tekrardan Asgard’a döndürmek istediğini söyler.

Tanrıça yeryüzündeki tüm canlılar Baldur için ağlarsa onu serbest bırakacağına söz verir. Bunun üzerine Asgard’a döner ve tanrılardan yardım ister.

Tanrılar yeryüzündeki her şeyle ateşle, suyla, hastalıkla, toprakla konuşur ve Baldur için gözyaşı dökmesini sağlar. Derken bir mağarada devanasına rastlarlar.

Devanası bütün ısrarlara rağmen Baldur’un ölümünün onu ilgilendirmediğini ve onun için ağlamaycağını söyler. Hiçbirşey bu kararını değiştirmez.

Bunun üzerine Hel’in şartları yerine getirilemez ve Baldur hayata geri döndürülemez. Bu devanası şekildeğiştiren Loki’den başkası değildir.

Devanasının Loki olduğunu öğrenen ve Baldur’un ölümündeki payını gören tanrılar onun peşine düşer. Loki bir balık kılığına girerek kaçmaya başlar. Thor onu kuyruğundan yakalar.

Tanrılar Loki’yi derin ve karanlık bir mağaraya hapseder. Tanrılara karşı işlediği suçlar yüzünden Loki’nin oğlu Narfi öldürülür ve bağırsaklarından zincir yapılarak Loki mağaradaki üç kayaya zincirlenir.

Loki’nin başının üstüne zehirli bir yılan koyarlar. Bu yılanın zehri sürekli Loki’nin yüzüne akmaktadır. 

Karısı Sigyn, Loki’nin yanına gelir. Onu kurtaramasa da akan zehri bir kapta toplar fakat kabı boşaltmaya gittiğinde zehir Loki’nin yüzüne akmaya devam eder. 

Loki ragnarok zamanına kadar bu şekilde tutsak kalacaktır.

Loki Ne Demektir?

İzlanda dilinde, loki ismi “düğüm” veya “dolaşma” anlamına gelir.

Örümcekler bazen, mecazi anlamda loki olarak adlandırılır, çünkü ağları, Loki’nin hayatta kalan Viking Çağı efsanelerinde ustalaştığı balık ağlarıyla (bir dizi düğüm ve ilmekten oluşur) karşılaştırılır.

Bütün bunlardan Loki’nin adının en açık anlamı “Düğüm” veya “Karışma” gibi görünmektedir.

Loki Nasıl Öldü?

Ragnarok zamanı geldiğinde, ölü erkeklerin ve kadınların tırnaklarından yapılan Naglfar (Tırnak Gemisi) gemisi su basmış dünyaya kolayca yelken açacaktır.

Naglfar gemisinin kaptanlığını tanrıların haini olarak bilinen Loki yapacaktır.

Loki, tanrıların onu bağladığı zincirlerden kurtularak geminin başına geçecektir.

Ragnarok zamanı son savaşlar yapılırken koruyucu tanrı Heimdall Loki’yi öldürerek onun ihanetine bir son verecektir.

Ancak Heimdall’da savaşta aldığı yaralara daha fazla dayanamaz ve Loki öldükten hemen sonra o da ölür.