Tanrıların Kralı Gökyüzü Tanrısı Zeus

Zeus, Yunan mitolojisinin en önemli tanrısıdır. Olimpos tanrılarının hükümdarıdır. Gökyüzü, şimşek ve gök gürültüsü tanrısı olarak bilinir.

Bu yazımızda Yunan mitolojisinin en önemli tanrısı, tanrıların hükümdarı Zeus hakkında merak ettiğiniz tüm bilgileri bulabilirsiniz.

Zeus Kimdir?

Zeus, Olimpos tanrılarının hükümdarı ve gökyüzünün tanrısı idi. Olimpos tahtını geleneksel bir şekilde kazanmamıştı. Mevcut hükümdar olan babasını kardeşlerinin yardımıyla devirdi. Kronos tahttan indirildikten sonra Zeus ve kardeşleri iktidarın görevlerini böldüler. Zeus tanrıların hükümdarı oldu. Gökyüzü ve yağmurdan sorumluydu. Şimşeklerini ona meydan okuyan herkese fırlatacaktı.

Gökyüzünde fırtına ve karanlığa neden olmasına izin veren Aegis adlı bir kalkanı vardı. Göklerde gök gürültüsü ve şimşek ile kaos yaratabilir veya bulutları açarak dünyayı su ile ödüllendirebilirdi.

Zeus Ne Tanrısıdır?

Zeus, gökyüzünün, şimşeklerin ve gök gürültüsünün tanrısı olarak bilinir. Tanrıların ve insanların babasıdır. Yunan mitolojisindeki en önemli tanrıdır.

Zeus Nerede Doğmuştur?

Zeus’un babası Kronos tüm doğan çocuklarını yutmuştur. Zeus’un annesi Rhea, Kronos’un Zeus’u yutmaması için annesi Gaia‘dan yardım alarak Zeus’u Girit adasında doğurmuştur.

Zeus’un Kökeni

Tarihçiler Zeus’un kökenin Babil gökyüzü ve yeryüzü tanrısı Enlil‘den geldiğini, Zeus’un Enlil’in Yunanca karşılığı olduğuna söylemektedir. Jüpiter, Zeus’un Roma mitolojisindeki eşdeğeri olarak kabul edilir.

Zeus’un Ailesi

Zeus’un annesi ve babası kimdir? Kimin oğludur? Zeus’un karısı ve çocukları kimdir?

Düzinelerce sevgilisinden birçok çocuğu bulunan tanrı Zeus’un ailesini daha yakından inceleyeceğiz.

Zeus Kimin Oğlu?

Zeus’un babası zamanın efendisi ve yaratıcısı olarak bilinen Kronos‘tur. Kronos, Gaia ve Uranos‘un oğludur. Kronos, 1. nesil Olimpos tanrılarının babasıdır. Zeus babasını yenilgiye uğratarak tahta gelmiştir.

Zeus’un annesi Rhea‘dır. Rhea tanrıların anası olarak bilinir. Gaia ve Uranos’un kızıdır.

Zeus’un Karısı Hera

Hera, Zeus’un kardeşi aynı zamanda tek resmi karısıdır. Hera zina yapanları cezalandırıp eşleri koruyan evlilik tanrıçası olarak bilinir.

Zeus ve Hera’nın evliliğinden Ares, Hephaistos, Angelos, Heusha, Hebe ve Eileithyia doğar. Bununla birlikte, Zeus sık sık çapkınlık yaparken gösterilirdi ve bu çapkınlıklar esnasında çoğunlukla karısı Hera’ya yakalanırdı.

Hera hakkında daha çok bilgi için Olimpos’un Kraliçesi Evlilik Tanrıçası Hera yazımızı okuyabilirsiniz.

Zeus’un Karıları

Zeus’un karıları arasında Hera en bilineni olsa da ilk karısı değildi. Hera’dan önce birçok karısı ve sevgilisi olmuştu.

Zeus’un İlk Karısı Metis

Zeus’un ilk karısı akıllı deniz perisi Metis’tir. Ona kusturucu bir ilaç vererek babası Kronos’u kusturup kardeşlerini kurtarmasını sağlamıştır. Tanrıça Athena Zeus ve Metis’in kızıdır.

Themis

Zeus Metis’ten sonra sonsuz düzen tanrıçası titan Themis ile evlenmiştir. Çiftin çok sayıda çoçuğu oldu. Bunlar Atropus, Clotho ve Lachesis olarak bilinen Moirai (Kaderler), Horae (Saatler), Eunomia (Disiplin), Dike (Adalet) ve Eirene (Barış).

Eurynome

Eurynome, Okeanos ve Tethys’in kızıdır. Metis’in kız kardeşidir. Üç kızları olmuştur. Bunlar Zarafet Tanrıçaları: Aglaia (Güzellik), Euphrosyne (Neşe), Thalia (Şenlik).

Demeter

Zeus tarım ve hasat tanrıçası olan kız kardeşi Demeter ile de birlikte olmuştur. Bu ilişkiden kızları Persephone doğmuştur.

Mnemosyne

Mnemosyne (Bellek), dişi bir titandır. Zeus ile dokuz gece sevişmişler ve bu ilişkiden dokuz tane ilham perisi doğmuştur. Bunlar Calliope, Clio, Erato, Euterpe, Melpomene, Polyhymnia, Terpischore, Thalia ve Urania’dır.

Leto

Leto, Coeus ve Phoebe isimli titanların kızıdır. Zeus ile ilişkisinden Apollon ve Artemis doğmuştur.

Zeus’un Çocukları

Bazı kaynaklar Zeus’un düzinelerce sevgiliden 92 kadar çocuğu olduğunu söylemektedir. İşte en ünlü çocuklarından birkaçı;

Ares

Ares, savaş tanrısıdır. Zeus ve Hera’nın çocuğuydu. İki kardeşi olduğu düşünülür. Bazı efsaneler, doğum tanrıçası Eilethyia’nın, Ares’in kız kardeşi olduğunu söylemektedir. Tanrıların demirci Hephaestus’un da Ares’in kardeşi olduğunu söyleyen efsaneler mevcuttur.

Athena

Athena’nın eşsiz bir doğum hikayesi vardır. Zeus ve Metis’in kızıydı. Zeus, çocuklarından birinin, ilerde tahta geçmeye çalışacağından endişeliydi. Bunun olmasını önlemek için Zeus, hamile olduğunu söyledikten sonra Metis’i yuttu. Birkaç ay sonra Zeus güçlü bir baş ağrısı çekmeye başladı. Hephaestus’tan yardım istedi. Zeus’un başındaki ağrının nereden geldiğini öğrenmek için alnını kesince Athena o bölgeden fırladı, tamamen büyümüştü ve savaş için giyinmişti. Athena’nın Zeus’un en sevdiği çocuk olduğu söylenir.

Herakles

Herakles, Zeus ve ölümcül Alcmene’nin oğluydu. Herakles insanüstü bir güce sahipti ve cesareti ile tanındı. Ancak Hera’ya babasının sadakatsizliğini hatırlatıyordu. Hera onun delirmesini sağladı. Herakles delirerek kendi çocuklarını öldürdü.

Apollo ve Artemis

Zeus, Titan tanrıçası Leto ile bir ilişkisi vardı ve Leto ikizlere hamile kaldı. Hera o kadar üzgündü ki Leto’nun doğum yapmak için güvenli bir yer bulmasını imkansız hale getirdi. Zeus, Leto’yu bir kuşa dönüştürdü, böylece Delos adasında yaptığı güvenli bir sığınak bulabildi. Avın tanrıçası Apollo ile müzik, ışık ve şiir tanrısı Apollon’u dünyaya getirdi.

Zeus ile İlgili Hikaye ve Efsaneler

Tanrıların kralı Zeus ile ilgili birçok hikaye ve efsane bulunmaktadır. O olmadan Yunan mitolojisi düşünülemez. En bilindik efsaneleri doğumu ve babasını devirerek tahta gelişi ile ilgilidir. Birçok efsanede çapkınlık yaparken anlatılır. Şimdi bu hikaye ve efsanelere göz atalım.

Zeus’un Doğumu

Zeus, Kronos ve Rhea’nın en küçük oğullarıydı. Kronos, çocuklarından birinin onu devireceğini biliyordu. Bu nedenle, tüm çocuklarını doğdukları gibi yuttu.

Rhea oğlunu kurtarmak isteyerek annesi Gaia’dan yardım istedi. Altıncı çocukları olan Zeus’u Girit’te doğurdu ve Kronos’a Zeus sanması için kundaklanmış bir kaya parçası verdi. Kronos hemen kayayı yuttu ve Zeus kurtarıldı. Sonrasında ona ne olduğu belli değil. Zeus’un babası bilmeden nasıl büyüdüğünü anlatan çeşitli efsaneler vardır.

Bazı efsaneler Amalthea adlı bir keçi tarafından yetiştirildiğini söylüyor. Diğer efsaneler onun Melissa tarafından yetiştirildiğini söylüyor. Ona bal ve keçi sütü emzirdi.

Bir başka ortak efsane, su perisi Adamantha‘nın Zeus’u bir ipe koyarak ve onu bir ağaca asıp deniz, dünya ve gökyüzü arasında olmasını sağladığını söylemektedir.

Başka bir efsaneye göre su perisi Cynosura onu büyüttü ve büyüdüğü zaman, Zeus onu gökyüzündeki yıldızlar arasına yerleştirerek teşekkür etti. Tanrının, koyunlarını kurtlardan kurtardığı bir çoban ailesi tarafından yetiştirildiğini söyleyen efsane de vardır.

Zeus’un Tahta Gelişi

Zeus son derece iyi bir bakımla geç ve güçlü bir delikanlı haline geldi. Kehaneti yerine getirerek babasının yerine geçmeye hazırlandı.

Kuzeni Metis’i ziyarete gitti ve ondan yardım istedi. Metis bunu kabul etti. Ona Kronos’un yanına hizmetçi olarak girerek onu zehirlemesini önerdi.

Zeus söyleneni yaptı. Kronos’a zehri içirdi. Kronos zehri içer içmez kusmaya başlayınca Zeus’un kız ve erkek kardeşleri dışarı çıktı.

Dışarı çıkan kardeşleri güçlendiler ve Zeus’a katıldılar. Kikloplar ve Yüz Elliler Tartarus’tan kurtarıldı. Kikloplar şükranlarını göstermek istedi ve ona şimşeği hediye ettiler.

Zeus’un kardeşleri ve çocukları Olimpos tanrılarını oluşturdu. Olimposlular ve Titanlar 10 yıl savaştı. Zeus müttefiklerinin yardımıyla Kronosu mağlup etti.

Savaş sonunda galip gelen Zeus tahta geçerek Titanları Tartarus’a hapsetti.Yüz ellileri gardiyan olarak kapısına koydu. Atlas’ı kurtardı ama ona sonsuza dek gökyüzünü tutma görevini verdi.

Zeus’un iktidara gelmesiyle Titanların dönemi biterek, Olimpos tanrılarının dönemi başlamış oldu.

Zeus, kendisi ve  iki erkek kardeşi arasında güçleri böldü. Zeus gökyüzünü ve havayı yönetirken Poseidon deniz ve dünyayı yönetti. Hades yeraltı dünyasını yönetti.

Zeus ve Hera’nın Evliliği

Zeus iktidarını sadece kız kardeşi Hera ile paylaşabileceğini düşünüyordu. Bu yüzden onunla evlenmek istiyordu. Hera Zeus’un geçmişteki çapkınlıklarını bildiği için bir plan yaptı.

Zeus kendisini bir guguk kuşuna dönüştürdü. Bir sağanak yağmur oluşturarak kendine soğuktan titreyen bir guguk kuşu görünümü verdi ve Hera’nın kendisine acımasını sağladı .

Hera kuşa acıyıp avuçlarına aldı ve onu göğsüne bastırdı. Bu sırada Zeus, gerçek haline büründü ve Hera’ya tecavüz etti. Adı lekelenen Hera Zeus’la evlenmeye razı oldu.

Zeus ve Hera’nın düğünü oldukça görkemliydi. Düğünün nerede yapıldığına dair farklı söylentiler vardır. İlyada’da düğünün İda (Kaz Dağı) Dağı’ın zirvesinde yapıldığı söylenir. Diğer kaynaklar Eğriboz‘da ve Hesperidlerin bahçesinde yapıldığını söylemektedir.

Düğüne tüm tanrı ve tanrıçalar katılmıştı. Hades bile karanlıklar dünyasından ayrılıp kardeşinin düğününe katıldı.

Gaia, Hera’ya altın elmalar veren bir ağaç hediye etti. Bu ağaç Hesperidlerin bahçesine dikildi ve orman perileri tarafından korundu.

Zeus ve Hera’nın bu ilahi törenleri zamanla Yunanistan’da kutsal evliliklerde bir tören haline geldi. Evlilikleri kutsamak için Zeus ve Hera adına törenler düzenlendi. Atina’da gelinlere Hera’nın en sevdiği meyveler olan nar ve elma verildi.

Hera’nın eşleri koruduğu, zina yapanları cezalandırdığıu düşünülürdü.Hera’nın gelinlikli heykeli şehirlerde dolaştırıldı. Ayrıca düğünler Hera’nın ayı olan Haziran ayı içinde yapıldı.

Haziran ayı Hera’nın ayıydı. Hera’nın Roma mitolojisindeki ismi Juno idi yani Haziran.

Zeus’un Aşkları

Zeus, Yunan mitolojisinde çok çapkın bir tanrı olarak gösterilir. Bu çapkınlıkları esnasında sık sık kıskanç karısı Hera’ya yakalanır. Düzinelerce sevgilisi olduğu söylenmektedir. En ünlü aşklarından birkaçını inceleyelim.

Tanrıçalarla Birliktelikleri

Metis: Athena
Themis: Hora’lar ve Moira’lar
Dione: Aphrodite
Eurynome: Kharit’ler
Mnemosyne: Müzler
Leto: Apollon, Artemis
Demeter: Persephone
Hera: Ares, Hebe, Hephaistos, Heusha, Angelos ve Eileithyia
Persephone: Zagreus, Melinoe
Selene: Pandia, Ersa
Eos: Carea

Ölümlülerle Birliktelikleri

Alkmene: Herakles
Antiope: Amphion, Zethos
Callisto: Arkas
Danae: Perseus
Aigina: Aiakos
Elektra: Dardanos, lasion
Europa: Minos, Rhadamanthys
İo: Epaphos, Keroessa
Leda: Helen, Pollux
Maia: Hermes
Niobe: Argos, Pelasgos
Plüton: Tantalos
Semele: Dionysos
Taygete: Lakedaimon
Laodamia: Sarpedon
Lamia: Altheia, Demetrius
Karme: Britomartis

Zeus ve Alcmene

Alcmene ölümlü ve evli bir kadındı. Kocasının evde olmamasını fırsat bildi. Zeus, Alcmene’nin kocası Amphitryon kılığına girerek onun yatağına girdi. Güneş tanrıçası ile konuşarak birkaç gün çalışmamasını istedi ve sevişme gecelerini uzattı.

Gerçek kocası Amphitryon geri döndüğünde Alcmene onunla zaten yatmış olduğunu söyledi. Kocası bu durumdan hiç hoşnut olmadı fakat karısı ile yatanın Zeus olduğunu öğrenince elinden birşey gelmedi.

Zeus ve Alcmene’nin birlikteliklerinden Herakles dünyaya geldi.

Zeus ve Danae

Danae Argos kralının kızıydı ve bir efsaneye göre Danae’nin oğlu kralı öldürerek tahta geçecekti. Kral bu yüzden kızı Danae’yi erkeklerden uzak tutmak için tunçtan kapıları olan bir kuleye kapattı.

Zeus, altın bir yağmur tanesine dönüşerek Danae’nin yanına girdi. İStediğini elde ederek Danae ile birlikte oldu. Bu birliktelikten ünlü kahraman Perseus doğdu.

Zeus’un Görünümü

Sanatsal temsillerin çoğunda, Zeus siyah saçlı ve uzun siyah sakallı gösterilir. Genellikle yaşlı biri olarak tasvir edilir. Çoğu gösteriminde elinde yıldırım ve kalkanı vardır ve korkutucu bir şekilde bakar.

Zeus’un Sembolleri

Zeus ile ilişkili dört ana sembol vardır. Bunlar yıldırım, kartal, boğa ve meşe ağacıdır.

Yıldırım, Zeus tarafından bir silah olarak kullanılır.

Kartal, Zeus’un gökyüzü üzerindeki saltanatını temsil eder.

Boğa, Zeus’un birkaç efsanede hayvana dönüşmesi nedeniyle ilişkilendirilen başka bir semboldür.

Meşe ağacı da Zeus’un bir sembolü olarak kabul edilir,