Timur Devleti’nin Kurucusu Timur Kimdir?

Timur Han, Timur Devleti’nin kurucusu, Türk-Moğol kökenli hükümdar ve komutandır.

Osmanlı Devleti’ne karşı Ankara Savaşı’nda savaşan Timur’un hayatı hakkında tüm merak edilenleri yazımızda bulabilirsiniz.

Timur’un Hayatı

Timur 1336 yılında Semerkant’a bağlı Hoca Ilgar köyünde doğmuştur. Timur’un Babası Turagay, Cengiz Han’ın oğlu Çağatay’ın kurduğu Çağatay Hanlığı’nı oluşturan kabilelerden birisi olan Barlasların reisidir. Annesi Tekina Hatun’dur.

Tarih sahnesine ilk çıktığı yıllarda, sadık adamlara sahip küçük bir savaş ağası olarak tanınmaya başladı. Barlas kabilesinde siyasi ve askeri liderlere verilen bir Müslüman ünvanı olan Emir ünvanıyla tanındı.

1364 yılında komşu bir emir olan Emir Hüseyin ile ittifak yaparak Çağatay Hanlığı’nın kontolü için ilk adımı attı. İttifaklarını kesinleştirmek için Hüseyin’in kız kardeşi ile evlendi. Ancak Emir Hüseyin ile birlikte Çağatay Hanlığını fethettikten sonra Hüseyine karşı mücadele etmeye başladı.

Bu amaçla girdiği savaşlardan birisinde sağ omzundan, elinden ve sağ bacağından yaralanarak Lenk lakabını almıştır. Lenk Farsça’da topal anlamına gelmektedir. Timurlenk 1370 yılında Hüseyin’i Balkh’ta kuşattıktan sonra düzenlediği suikastle öldürtmüştür.

Kendini Semerkant bölgesinin ve Çağatay Hanlığı’nın hakimi ilan etti. Semerkand’a kaleler, saraylar inşa ederek görkemli bir başkent haline getirdi. Sanata destek vererek kenti bir kültür merkezi yaptı.

Timur’un Seferleri ve Fetihleri Nelerdir?

1380lerde Kaşgar’ı işgal ederek Doğu Türkistan hanları ve Harezmilerle savaştı. Şimdiki Afganistan, Türkiye ve İran topraklarının bir kısmını fethetti.

Timur fetihlerinde kendine özgü yöntemleri kullanıyordu. Fethetmeye gittiği bölgelerdeki yerel yöneticilerden, yönetimi kendisine teslim etmelerini istiyor eğer bu istek reddedilirse çok şiddetli bir savaşla şehri yerle bir ederek fethediyordu.

Altın Orda Devleti‘ne karşı Kırım Hanı Toktamış’ı destekleyerek Altın Orda Devleti’ni fethetmesine yardım etmiştir. Fakat daha sonra Azerbaycan toprakları üzerinde anlaşmazlık yaşayarak düşman olmuşlardır.

1391 yılında İran’da Şiraz kentini kuşattığı sırada, Toktamış Han Timur’un yokluğunu fırsat bilerek doğuya doğru yöneldi. Timur bunun üzerine Semerkant’a geri döndü. Kundurca mevkiinde Toktamış Han’ın ordusuyla savaşarak onu yenilgiye uğrattı.

1392 yılında ‘’5 yıllık seferler’’ denilen seferleri başlattı. İran’daki bazı yerel hükümdarların üzerine yürüdü. Muzafferiler Hanedanlığına son vererek Bağdat kapısına dayandı.

1393 yılında Bağdat’ı fetheden Timur; Erzincan, Karamanoğlu, Dulkadiroğlu, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Kadı Burhaneddin ve Memlük beylerine elçi göndererek kendisine boyun eğmelerini istedi. Ancak Memlük Devletine gönderilen elçilerin öldürülmesi üzerine Suriye’ye sefer kararı aldı.

Kadı Burhaneddin Devleti de Memlüklerin yanında yer aldı. Timura karşı Memlük, Kadı Burhaneddin, Osmanlı ve Altın Orda ittifakı kuruldu. Bunun üzerine Timur bu ittifakı bozmak için Sivas’a doğru ilerledi ve Erzurum’a ulaştı.

Toktamış Han’ın hareketini duyunca Memlükler ve Altın Orda arasındaki bağı kesmek için Toktamış’ın üzerine yürüdü. 1395 yılında Terek Irmağı kıyısında yapılan savaşta  Toktamış’a karşı galip geldi.

Toktamış ile işbirliği yapan kabileleri cezalandırdı. Moskova’ya ulaşarak etrafı yağmaladı ve dönüş yolunda bazı sarayları yaktı. Böylelikle Altın Orda Devleti’ni parçaladı.

Timur 1396 yılında Semerkant’a geri döndü. Fethettiği ülkelerden getirdiği mimar ve inşaat ustalara Semerkant’ın imarını emretti.

Baş şehrini dünyanın en büyük ve görkemli şehri haline getirmeyi hedefliyordu. Beş yıllık seferden sonra Çin taraflarına yeni seferler düzenlemeyi düşünüyordu. Ancak bu kararından vazgeçerek Hindistan üzerine gitmeye karar verdi.

Bu kararın altında ilerde yapmak istediği seferlere maddi kaynak sağlama düşüncesi olduğu düşünülebilir.1398 yılında Delhi’deki Müslüman sultanların Hinduistlere aşırı tolerans göstermesini bahane ederek Hindistan’ı işgal etti.

24 Eylül’de Indus Nehri’ni geçerek Delhi’ye doğru ilerledi. Geride bıraktığı topraklarda yarattığı katliamın izleri görülmekteydi. 17 Aralık’ta Panipat’ta Delhi Sultanı Mahmut Tuğluk’un ordusunu yenilgiye uğrattı. 1399 Nisanıuna kadar başkente geri döndü.

Yanında getirdiği 90 kadar fili, taş ocaklarından taş taşımada kullanarak Semerkant’a yeni bir cami diktirdi. Bu filler ilerleyen yıllarda Timur’un savaş kozlarından olacaktı.

1399 yılı sonunda Memlük Sultanı ve Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıd’ı bazı Timur bölgelerine el koydukları gerekçesiyle cezalandırmak için son seferine çıktı.

Önce Azerbaycan üzerindeki kontrolünü sağladı. Daha sonra Suriyeye inerek Memlük ordusunu yenilgiye uğrattı. Halep, Şam,  Hama, Humus, Dımaşk gibi şehirleri işgal ederek Memlüklere çok ağır bir darbe indirdi.

1401 yılında Bağdat ta Timurun öfkesinden payını aldı. Bağdat ta 20 bin kişiyi katletti.Gürcistan’da kış ayını geçirdikten sonra Anadolu’ya doğru yola çıktı. Yeni hedefi Osmanlı ordusunu bozguna uğratarak Anadolu’yu işgal etmekti.

Ankara Savaşı Nasıl Gerçekleşti? (20 Temmuz 1402)

Timur 140 bin kişilik ordusuyla Ankara’ya doğru ilerlemekteydi. Ordusunda Hint Seferi’nde yanına aldığı 32 adet fil de bulunmaktaydı.

Timur’un geldiğini haber alan 1. Bayezid, kavurucu yaz sıcağında ordusunu toplayarak Anadolu’ya doğru ilerledi. Yıldırım Beyazıd’ın ordusu Osmanlı askerleri, beyliklerden toplanan askerler ve Sırp kuvvetlerden oluşuyordu ve toplam sayıları 80 bin civarındaydı.

İki ordu Ankara Çubuk Ovası‘nda karşı karşıya geldi. Başlangıçta Sırp süvariler savaşa etkili bir giriş yapsa da, Timur’un okçularının üstünlüğü ele geçirmesi ve fillerin hücumu sayesinde Beyazıd’ın ordusu ağır bir yenilgiye uğradı.

Başlangıçta Osmanlı ordusunda savaşa katılan Kara Tatarlar, savaş esnasında Beyazıd’a ihanet ederek Timur tarafına geçmiştir. Binlerce Osmanlı piyadesi katledildi. Osmanlı ordusunun 30 bin asker kaybına karşılık Timur ordusu 15 bin asker kaybetti.

Savaş sonu Beyazıd süvarilerin yardımıyla kaçmak istediyse de, Timur’un onu takip edip, etrafını sarması sonucu esir düştü. Timur’un Beyazıd’a esirmiş gibi davranmadığı, onun her ihtiyacını karşılayarak kendi çadırının yanında çadır kurdurduğu söylenmektedir.

Başka bir söylentiye göre de altından bir kafes yaptırıp Yıldırım Beyazıd’ı bu kafese hapsetmiştir. Timur’un Beyazıd’a nasıl davrandığı hakkında farklı söylentiler olsa da Yıldırım Beyazıd, esaretten 8 ay sonra, hala Timur’un tutsağıyken Mart 1403’te vefat etmiştir.

Ankara Savaşı sonucunda Osmanlı Devleti Fetret Dönemi’ne girmiştir. Timur savaş sonrası başta Bursa olmak üzere Anadolu’nun işgaline başlamış, İzmir’e kadar ilerlemiştir.

Timur Nasıl Öldü?

1404 Yılında Semerkant’a geri dönerek Çin seferi hazırlıklarına başlamıştır. Aralık ayında sefere çıktı. 18 Şubat 1405 yılında Otrar’a vardığı esnada seferdeyken hastalanarak öldü. Cesedi mumyalanarak abanoz bir tabut içine konuldu ve görkemli bir törenle gömüleceği Semerkant’a gönderildi.

Ölmeden önce topraklarını iki oğlu ve torunları arasında paylaştırmıştır. Ölümünden sonra varisleri arasında taht mücadeleleri başlamış, yıllar süren iç savaş sonunda küçük oğlu Şahruh hakimiyeti ele geçirmiştir.

Timur Han Türk mü?

Barlas boyu Orta Asya’dan gelen bir Türk kavmidir. O dönemde Barlas boyu Çağatay Hanlığı’na bağlıydı. Timur aslen Moğol’dur. Moğollar Cengiz Han’dan üç kuşak sonra Müslümanlaşmış ve Türklerle karışmıştır.

Ankara Savaşı